Muzeum Kinematografii w Łodzi jest jedynym w Polsce, chroniącym zabytki z dziedziny techniki, sztuki i kultury filmowej. Samodzielną działalność prowadzi od 1 kwietnia 1986 roku, choć faktycznie powołane zostało do życia już dziesięć lat wcześniej jako Dział Kultury Filmowej w Muzeum Historii Miasta Łodzi. Jego założycielem i pierwszym dyrektorem (do 2000 r.) był dr Antoni Szram.
Muzeum zajmuje nie tylko pałac (dawna rezydencja fabrykanta Karola Scheiblera), lecz również okazały budynek przylegającej doń dawnej wozowni (dziś wyposażone w aparaturę projekcyjną najnowszej generacji kino z kameralną widownią na około 70 miejsc) oraz niegdysiejszej stajni, gdzie obecnie znajdują się pracownie, część magazynów oraz pomieszczenia biurowo-administracyjne.
Przeprowadzone prace remontowo-konserwatorskie pozwoliły przystosować pałac do celów ekspozycyjnych. Dzięki renowacji poddasza udało się uzyskać dość dużą dodatkową powierzchnię; zachowane drewniane konstrukcje tworzą znakomitą oprawę architektoniczną galerii nazwanej „strychem czerwonym” (nie otynkowane, ceglane ściany). Warto zwrócić też uwagę na pomysłowo zaadaptowaną piwnicę. Pogłębiona, pozwoliła na stworzenie obszernej przestrzeni wystawienniczo-magazynowej. Te półkoliście sklepione wnętrza (w jednym z nich znajduje się kominek) znakomicie spełniają rolę galerii – miejsca różnorodnych prezentacji, spotkań, promocji.
Muzeum-instytucja to nie tylko zajmowana przezeń siedziba, organizowane wystawy czy spotkania, ale przede wszystkim muzealna kolekcja. Zbiory Muzeum Kinematografii w Łodzi liczą ponad 70 000 muzealiów. Są wśród nich urządzenia z epoki poprzedzającej film – latarnie magiczne z przełomu wieków, mutoskop czy odrestaurowany w 2016 roku fotoplastikon, pochodzący z pracowni wynalazcy tego urządzenia Augusta Fuhrmanna. Jest to jedyny w Polsce oryginał i – według Towarzystwa Fuhrmannowskiego – jeden z sześciu zachowanych w świecie. W kolekcji muzeum znajduje się także imponujący zbiór aparatów fotograficznych, kamer i projektorów, ilustrujących rozwój techniki filmowej: od końca XIX wieku po kino współczesne, np. modele projektorów wyprodukowane w nieistniejących już dziś Łódzkich Zakładach Kinotechnicznych „Prexer”.
Muzeum kolekcjonuje także druki ulotne, z których najstarsze pochodzą z lat 20. i 30. ubiegłego wieku. Zbiór archiwaliów składa się z kilkunastu tysięcy egzemplarzy programów filmowych z całego świata, ponad dwudziestu tysięcy plakatów oraz afiszy ilustrujących rozwój sztuki polskiego i zagranicznego plakatu filmowego. W zasobie tym znajdują się także tysiące fotosów, bogaty zbiór scenariuszy (w różnych wersjach językowych) i scenopisów, w tym projekty scenograficzne najwybitniejszych polskich scenografów.
Ważny trzon kolekcji stanowią archiwa twórców polskiej szkoły filmowej, przekazane lub udostępnione muzeum przez ich spadkobierców. Są to bezcenne zestawy zapisków, korespondencji, fotografii, dokumentów i pamiątek związanych z prywatnym i zawodowym życiem reżyserów: Andrzeja Munka, Wojciecha Jerzego Hasa, Jerzego Kawalerowicza, Tadeusza Konwickiego, operatorów: Jerzego Lipmana, Jerzego Wójcika czy scenografa Anatola Radzinowicza.
Znaczącą część zbiorów stanowi kolekcja polskiej animacji, na którą składają się projekty scenograficzne, projekty postaci, lalki wykonane przez czołowych polskich twórców oraz kadry z filmów animowanych i taśmy filmowe. Muzeum posiada bowiem również własną filmotekę, którą tworzy blisko 2000 tytułów filmów fabularnych i animowanych.
